ناظر عالیه موظف است جزئیات اجرای پروژه ها را بازبینی و تایید کرده و در مراحل اجرای پروژه نیز با همکاری مشاور طرح و مدیر پروژه، مطابقت اجرا با برآورد اولیه و نقشه اجرائی ابلاغی را کنترل نماید. شرکت رایان سازه علاوه بر شرکت مهندسین مشاور، در زمینه ناظر عالیه ساختمان، طراحی سازه، معماری، طراحی داخلی و .... فعالیت می کند.

شرکت مهندسین مشاور رایان سازه باتیم مجرب خود، به صورت دوره ای نظارت بر روند اجرای پروژه های معماری، سازه، تأسیسات برق و مکانیک  را بر عهده گرفته تا درصدخطای پیمانکاران، به حداقل رسیده و با ارائه راهکارهای تخصصی، روند اجرای پروژه تسهیل گردد.

 تعریف و اهمیت نظارت عالیه در پروژه های ساختمانی

نظارت عالیه (Supervision) یا به عبارتی نظارت عالیه نظام مهندسی به معنای نظارت و کنترل بر فعالیت ها، عملکرد و اجرایی شدن پروژه ها و برنامه های مختلف در یک سازمان است. نظارت بر ساخت و ساز به معنای نظارت مستمر، بازرسی و هماهنگی کار به صورت حرفه ای، شایسته و به موقع است که به منظور حصول اطمینان از انطباق با اسناد ساختمانی مصوب، اسناد قرارداد، مقررات قابل اجرا، برنامه زمان بندی پروژه و سایر الزامات قابل اجرا است.

نظارت بر ساخت و ساز در طبق برنامه بودن ساخت و ساز، مطابقت با مقررات ساختمانی، کیفیت بالا و ایمن بودن ساخت وساز نقش کلیدی دارد.

نقش نظارت عالیه در کاهش تخلفات ساختمانی

نظارت عالیه نظام مهندسی بر محل مهم است زیرا تضمین می کند که پروژه های ساختمانی با بالاترین استانداردهای کیفیت و ایمنی تکمیل شده اند. یک نظارت عالیه موثر به جلوگیری از نقص، تأخیر و تصادف کمک می کند و در نتیجه یک پروژه ساختمانی موفق خواهیم داشت؛ چراکه قرارداد نظارت عالیه بر اجرای ساختمان، شما را قادر می سازد تا منابع را جهت اطمینان از تحقق اهداف پروژه هدایت و هماهنگ کنید.

در سایت های ساختمانی بزرگ و کوچک، داشتن قرارداد نظارت عالیه بر اجرای ساختمان نقش کلیدی در پیشگیری از حوادث دارد. عملکردهای نظارتی معمولی شامل برنامه ریزی و تخصیص کار، تصمیم گیری، نظارت بر عملکرد و انطباق، ارائه رهبری و ایجاد کار گروهی و اطمینان از مشارکت نیروی کار است که تمامی آن ها طبق ضوابط بوده و در نتیجه منجر به جلوگیری و کاهش تخلفات ساختمانی می شود.

مدیریت پروژه و ساخت و ساز شامل نظارت متخصص برای اطمینان از دریافت کیفیت فنی مورد انتظار مشتری نیز می باشد. بطور خلاصه، قرار داد نظارت عالیه بر تضمین کیفیت، ایمنی، تسریع در اجرای پروژه و کاهش هزینه ها تاثیر مستقیم دارد.

وظایف ناظر عالیه ساختمان

•  مسئولیت بازبینی و اظهار نظر درخصوص طراحی فنی پروژه 
• پیگیری نقشه هایی چون ساخت از پیمانکار در هر مرحله از کار
• تائید مصالح مورد استفاده در پروژه، و تطبیق آن با مشخصات ذکر شده نقشه های اجرائی و مشخصات فنی و عمومی و آئین نامه های موجود.
•  در کلیه جلسات کمیته های تخصصی، راهبردی و سایر کمیته ها و کارگروه های مربوط به هر پروژه که تحت نظارت ناظر عالی می باشد حضور مستمر داشته و گزارشات هفتگی را طبق فرمت تهیه شده به مدیریت پیمان و نظارت شهرداری ارائه خواهد نمود.
•  بررسی برنامه زمانبندی پروژه و پیگیری ابلاغ برنامه زمان بندی توسط دستگاه نظارت منطقه یا سازمان
•  ناظر عالی نماینده حوزه معاونت فنی و عمرانی در کمیسیون های تحویل موقت و تحویل قطعی پروژه های منطقه و یا سازمان مربوطه می باشد.
•  بازدیدهای مستمر از پروژه های تحت نظارت عالی و ارائه گزارش هفتگی (شامل: مشخصات فنی، پیشرفت فیزیکی، مشکلات پروژه، انطباق با برنامه زمانبندی تفصیلی و پیشنهاد و ارائه راهکارهای فنی و اجرایی جهت حل مشکلات پروژه)
•  تهیه CD عکس از مراحل مختلف اجرائی پروژه های تحت نظارت عالیه.
•  پیگیری تنظیم صورتجلسات کارگاهی به موقع
•  پیگیری انجام نظارت مستمر بر پروژه در حساسیت مراحل مختلف با صدور مجوزهایی که آیتم قبلی تائید و شروع عملیات بعد صادر گردد برای مثال ناظر پروژه حجم عملیات خاکی و تراز خاکبرداری را تائید نمائید و مجوز بتن مگر را صادر کند. همچنین انجام بتن مگر را تائید  و برای اجرای قالب بندی مجوز صادر نماید.

مسئولیت های قانونی و حقوقی مهندس ناظر عالیه

بطور کلی نظارت عالیه به خودی و خود مسئولیتی در ساختمان نداشته و در محاکم قضایی درصدی تقصیر متوجه وی نخواهد شد مگرآنکه در زمان احداث ساختمان صورت جلسه ای با امضای پیمانکار، کارفرما و نظارت عالیه به امضا رسیده باشد و یا دستورکاری از نظارت عالیه به پیمانکاران ابلاغ و در جایی ثبت شده باشد. چنانچه حتی در زمان بهره برداری حادثه ای جانی و مالی رخ دهد ، به طور حتم نظارت عالیه هم در محاکم قضایی درصدی تقصیر خواهد گرفت .

مهندسین فعال در حوزه نظارت عالیه می بایست هوشیار بوده و تصور نکنند که حیطه امنی دارند چراکه یک صورت جلسه نابجا می تواند تبعات قانونی سنگینی برای شان به همراه داشته باشد.

نظارت بر رعایت مقررات ملی ساختمان

نظارت بر رعایت مقررات ملی ساختمان منجر به بهبود کیفیت، راندمان و ایمنی می شود و از بروز هرگونه مشکل در آینده پیشگیری می کند.

کنترل کیفیت مصالح و نحوه اجرای پروژه

پروژه های ساخت وساز همچون سمفونی ای از وظایف پیچیده اند که ذی نفعان متعدد، منابع متنوع و جدول های زمانی متفاوت را در برمی گیرند. نظارت عالیه مستلزم نظارت بر تمام جنبه های پروژه، از تهیه مواد تا تخصیص وظایف، ردیابی پیشرفت، و حل مشکلات است. کنترل کیفیت، با تضمین انطباق خروجی نهایی با استانداردهای تعیین شده، کاهش نواقص و تحقق انتظارات مشتری، نقش تکمیل کننده ای در نظارت عالیه نظام مهندسی ایفا می کند.

استراتژی های مورد استفاده برای کنترل کیفیت در مدیریت پروژه شامل ممیزی، محک زدن، نمودارهای علت و معلولی، چک لیست، فلوچارت، هیستوگرام، نمودار دایره ای و نمونه گیری آماری است. هر یک از این تکنیک ها به تیم ها کمک می کند تا وظایف چرخه کنترل کیفیت را به نحو احسنت انجام دهند.

نحوه اجرای نظارت عالیه در ساخت و ساز

1. تعیین نقاط عطف و اهداف شفاف: با تعریف دقیق اهداف کلیدی و نقاط عطف پروژه، امکان ارزیابی پیشرفت پروژه فراهم می شود تا از انحرافات احتمالی جلوگیری می شود.
2. به روزرسانی منظم داده های پیشرفت: با مستندسازی و به روزرسانی مستمر اطلاعات پروژه، شفافیت و کنترل بهتری در فرآیند نظارت ایجاد می شود.
3. یکپارچه سازی داده های مختلف: تلفیق داده های مالی، فنی، زمانی و کیفی، تحلیل جامع تری از وضعیت پروژه ارائه می دهد.
4. مانیتورینگ مداوم با دوربین های 360 درجه: استفاده از فناوری های تصویربرداری مثل دوربین های 360 درجه  برای رصد دائمی سایت و ساختمان، دقت نظارت را افزایش می دهد.
5. استفاده از هوش مصنوعی و رباتیک: هوش مصنوعی و ربات ها می توانند در تحلیل داده ها، شناسایی مشکلات و بهینه سازی فرآیندهای ساخت وساز نقش مؤثری داشته باشند.
6. استفاده از ابزارها و نرم افزارهای مدیریت پروژه: با استفاده از نمودار گانت، مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM) و نرم افزارهای مدیریت پروژه، می توان در پروژه ساختمانی، برنامه ریزی، هماهنگی و کنترل مؤثرتری داشت.
7. شناسایی مشکلات احتمالی: درصورت به وجود آمدن مشکلات، به جای تمرکز بر پیامدها، باید علل اصلی مشکلات را بررسی و برای رفع آن ها راهکاری ارائه داد.
8. اصلاح فرآیندها به جای مقصر دانستن افراد: برای بهبود عملکرد پروژه، ه جای سرزنش افراد باید رویه ها را اصلاح و فرآیندها را بهینه سازی کرد تا بهره وری را افزایش و اشتباهات را کاهش داد.

اقدامات مهم در نظارت عالیه 

• تحویل کارگاه به پیمانکار با همکاری کارفرما
• بررسی و تائید روش های اجرایی پیشنهادی پیمانکاران 
• بررسی و تائید سازمان اجرایی پیمانکاران در انطباق با سازمان پیشنهاد شده در قراردادهای مربوطه
• برنامه ریزی جلسات هماهنگی دستگاه نظارت با کارفرما و پیمانکاران و سایر عوامل درگیر در طرح و تشکیل این جلسات به صورت منظم، رسیدگی به مسائل و موانع اجرای کار، ثبت صورت جلسه تصمیمات و پیگیری انجام آن ها
• بررسی و یافتن موانع اجرای کار، ارائه راه حل پیگیری برای رفع آن ها
• تأیید صلاحیت عوامل پیمانکاران و فروشندگان تجهیزات جزء در صورت صلاحدید کارفرما
• تأیید صلاحیت عوامل کلیدی پیمانکاران مانند رئیس کارگاه و سرپرستان عملیات در صورت صلاحدید کارفرما
• ابلاغ دستورالعمل های ایمنی، بازدیدهای دوره ای در مورد رعایت دستورالعمل های حفاظت فنی و ایمنی و بهداشتی از سوی پیمانکاران و ارائه راه حل های مناسب
• ابلاغ دستورالعمل در مورد حفاظت کارگاه در مقابل عوامل جوی و حوادث طبیعی از سوی پیمانکاران
• تهیه فهرست آزمایش ها با هماهنگی کارفرما
• شرکت در هیأت تحویل موقت، دستور انجام آزمایش ها با نظر هیأت یاد شده و بررسی نتایج آن ها،صورت جلسه تحویل موقت و فهرست نواقص
• هدایت و کنترل نظارت بر عملیات رفع نقص، شرکت در کمیسیون بررسی رفع نقص و تنظیم صورت جلسه رفع نقص
• تحویل و تأیید اسناد و مدارک طرح به کارفرما مانند نقشه های ساخت و دستورالعمل های راهبری و نگهداری

تفاوت نظارت عالیه و نظارت کارگاهی

بطور کلی در نظارت عالیه، ناظر موظف است که نقشه های اجرایی را بازبینی، تایید و کیفیت مصالح و تجهیزات را کنترل کند. ضمناً، ارائه زمان بندی و مدیریت پروژه نیز بر عهده ایشان می باشد.

در نظارت کارگاهی، خدمات شامل حضور مستمر در کارگاه، تهیه گزارش روزانه و هماهنگی میان پیمانکار، مشاور و کارفرما می باشد. هدف اصلی از نظارت کارگاهی، کنترل دقیق اجرای کارها در محل پروژه و اطمینان از پیشرفت صحیح آن مطابق با نقشه ها و برنامه های مصوب است.

رابطه بین نظارت عالیه و مدیریت پروژه های ساختمانی

نظارت عالیه تمرکز بر عملکرد مدیریت پروژه داشته و در آن ناظر براساس ضوابط و استانداردها عمل می کند. مدیریت پروژه نیز بر هزینه ها و چالش ها متمرکز است و به طور کلی این دو مکمل یکدیگر هستند و می بایست از تداخل مسئولیت ها جلوگیری شود تا پروژه بر اساس ضوابط، با کمترین هزینه و با موفقیت انجام شود.

خدمات شرکت رایان سازه در نظارت عالیه

• انجام بازرسی های دوره ای و تطبیق کارهای اجرایی با نقشه ها، مشخصات فنی، استانداردها و دستور کارها جهت تأیید صحت اجرای آن ها قبل از تکمیل مراحل نهایی یا نصب لایه های پوششی، ضمن هماهنگی کامل با عوامل کارگاهی و ارائه راهکارهای مناسب برای مشکلات احتمالی
• بررسی و تأیید کنترل نقشه ها، محور ها و ترازهای پیاده شده روی زمین و تأیید انطباق آنها با نقشه ها قبل از شروع عملیات هر قسمت. همچنین کنترل عملیات نقشه برداری در مراحل مختلف اجرای کار
• هماهنگی برای کنترل بر نگهداری نقاط نشانه و مبدأ به وسیله پیمانکار
• اندازه گیری تغیر شکل ها و جا به جایی ها و کنترل رواداری های مجاز
• نظارت دوره ای بر نحوه نگهداری و انبارداری مواد و مصالح و تجهیزات در کارگاه و جابه جایی آن ها 
• تهیه برنامه و دستور انجام آزمایش ها و کنترل و تائید تنوع آزمایش های مصالح و تجهیزات و کارهای انجام شده با تعیین نوع آزمایش و محل آن ها
• کنترل و تأیید فرآیند انجام آزمایش ها، نتایج آن ها و ابلاغ دستور کار به پیمانکار برای اصلاح مصالح، تجهیزات یا کارهای معیوب
• دستور اصلاح کارهای معیوب و پیگیری آن ها
• تأیید مشخصات مصالح و تجهیزاتی که باید در کار مصرف شود از نظر انطباق با مشخصات فنی و نقشه های اجرایی قبل از سفارش خرید پیش از مصرف
• نظارت بر تحویل مصالح و تجهیزات تحویلی کارفرما به پیمانکاران و بررسی و اعلام نظر انطباق با مشخصات فنی و نقشه های اجرایی قبل از سفارش خرید و پیش از مصرف
• تهیه دستورالعمل در مورد نظارت بر نحوه نگهداری و مراقبت از کارهای اجرا شده
• رسیدگی، اعلام نظر و تأیید نقشه های کارگاهی تهیه شده به وسیله پیمانکاران
• بررسی و اعلام نظر و تأیید نقشه های چون ساخت که به وسیله پیمانکاران تهیه می شود.